Η αρχή της αναλογικότητας

Διαφώνησε έντονα πολυαγαπημένο μου άτομο με όσα έγραψα για τον πόλεμο. «Οι Χαμάς σκότωσαν 30 Ισραηλινούς» μου λέει. «Οι άλλοι πάνω από 1000». Υπάρχει και η αρχή της αναλογικότητας μου εξηγεί. Την οποία τα μίντια παρουσίασαν, μέσα στον αδιάκοπο μεσαίωνα που διανύουν- σαν αναλογικότητα σε αριθμούς.

Όχι, δεν είναι έτσι. Η αρχή της αναλογικότητας ξεκινά από στα μέσα που θα χρησιμοποιήσει ένα κράτος για να επιτύχει τον νόμιμο σκοπό του και προχωρά στη ζημιά που θα προκληθεί στον αντίπαλο, η οποία ζημιά δεν μπορεί να είναι υπερβολική για τον δεδομένο σκοπό. Επομένως, τα μέσα πρέπει να είναι αναλογικά του σκοπού. Ο σκοπός του συγκεκριμένου πολέμου εκ μέρους του Ισραήλ, είναι η εξόντωση μιας τρομοκρατικής ομάδας που χτυπά σκοπίμως πολίτες και επιθυμούν τη διαγραφή του Ισραήλ από τον χάρτη. Όταν ένα κράτος απειλείται με «διαγραφή» τι είδους μέσα θα προτείνατε σαν αναλογικά της προσπάθειας επιβίωσής του κύριοι της ΕΣΗΕΑ; Ρίψη σημειωμάτων στο κυτίο παραπόνων του ΟΗΕ;
(Ναι, γνωρίζω πολύ καλά την πολυετή Ισραηλινή κατοχή αυτών των εδαφών και τις βάρβαρες καταπιέσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Αλλά είναι γνωστή και η δράση του Αραφάτ εκείνα τα λαμπρά χρόνια και της Παλαιστινιακής Αρχής γενικότερα. Ας μη το πιάσουμε αυτό το θέμα λοιπόν).

Από τη μια έχουμε ένα επίσημο κράτος και από την άλλη μια «μη-κρατική» οντότητα. Το οτι εξελέγησαν δημοκρατικά, δε μας ενδιαφέρει πολύ από τη στιγμή που δεν αποτελούν κράτος. Διότι ας θυμήσω ότι όταν φασίστες του Freedom Party, εξελέγησαν δημοκρατικά στην Αυστρία (που ήταν και επίσημο κράτος), η ΕΕ της επέβαλε κυρώσεις διότι συμπεριέλαβε τους δημοκρατικά εκλεγμένους ακροδεξιούς στη κυβέρνηση συμμαχίας. Κι ας μην αναφέρω το χιλιοειπωθέν ότι ο Χίτλερ δεν ήταν προϊόν κάποιου Αφρικανικού πραξικοπήματος αλλά κάποιων Ευρωπαϊκών εκλογικών αναμετρήσεων...

Ο ALAN M. DERSHOWITZ, καθηγητής Νομικής στο Χάρβαρντ, σε πρόσφατο άρθρο του αναφέρει οτι όταν οι Ισραηλινοί πληροφορήθηκαν ότι ένα σπίτι στη Γάζα εχρησιμοποιείτο για ρίψη ρουκετών, έδωσαν 30 λεπτά χρόνο στους ενοίκους να το εγκαταλείψουν. Αντίθετα, οι Χαμάς, έστειλαν μητέρες με μωρά εκεί. Συνεχίζει ο DERSHOWITZ με το να διευκρινίζει οτι ενώ το Ισραήλ φτιάχνει καταφύγια και τοποθετεί συστήματα συναγερμού, οι Χαμάς αρνούνται να κάνουν το ίδιο, διότι επιθυμούν τον μέγιστο αριθμό ανθρώπινων απωλειών ώστε η διεθνής γνώμη να στραφεί εναντίον του Ισραήλ.

Επομένως το ερώτημα παραμένει. Τι κάνει ένα κράτος που υφίσταται τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον των πολιτών του, όταν έχει να κάνει με εχθρούς σαν τους Χαμάς που δε διστάζουν να χρησιμοποιούν γυναικόπαιδα σαν ασπίδες; Διότι, πόλεμο έχουν, όχι ανταλλαγή διαπιστευτηρίων. Και στον πόλεμο, ο σκοπός δεν είναι η εκατέρωθεν εξισσορόπηση απωλειών αλλά η τελική νίκη που μόνο αυτή –δυστυχώς πλέον αυτό είναι το συμπέρασμα- θα φέρει την πολυπόθητη ειρήνη. Αυτό δεν το λέει η ταπεινότης μου, αλλά ο Edward Luttwak που έγραψε ένα πολυσυζητημένο άρθρο το 1999, το “Give War a Chance”.
Δεν αστειευόταν.

Μια δυσάρεστη αλήθεια που συχνά παραβλέπουμε είναι ότι αν και ο πόλεμος είναι ένα μεγάλο κακό, διαθέτει πάραυτα και μια μεγάλη αρετή: μπορεί να λύσει πολιτικές διαμάχες και να οδηγήσει στην ειρήνη. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν όλοι οι εμπλεκόμενοι εξαντληθούν ή όταν ο ένας από τους δύο νικήσει αποφασιστικά. Και στις δύο περιπτώσεις το κλειδί είναι οτι η μάχη πρέπει να συνεχιστεί ως ότου μια λύση δοθεί. Ο πόλεμος φέρνει την ειρήνη αφού περάσει μια φάση αποκορύφωσης βίας. Οι ελπίδες πολεμικής επιτυχίας πρέπει να σβήσουν ώστε ο συμβιβασμός να γίνει πιο ελκυστικός απο περαιτέρω μάχη... Αυτό που υποκρύπτεται πίσω από τα φαινομενικά διεστραμένα μέτρα θα είναι μια πραγματική αναγνώριση της παράδοξης λογικής του πολέμου και η δέσμευση να τον αφήσουμε να τελέσει τη μοναδική του χρήσιμη λειτουργία: να φέρει την ειρήνη.

Τότε γιατί η πλεοψηφία των μίντια έχουν πάρει ξεκάθαρη θέση υπέρ των Παλαιστινίων;
Υποθέτω διότι περνάμε περίοδο υπερπληροφόρησης και ο ανθρώπινος νους είναι αναγκασμένος να προβεί σε μπόλικο «ξεχορτιάρισμα» για να αντιληφθεί πολύπλοκες καταστάσεις. Ίσως και να πουλάει περισσότερο η συστράτευση με τον φτωχό παρά με τον ισχυρό. Δεν το γνωρίζω... Σπεκουλάρω αυτή τη στιγμή. Αυτό που γνωρίζω ή μάλλον πιστεύω είναι οτι αν οι Χαμάς εγκατέλειπαν τον πόλεμο σήμερα, θα είχαμε ειρήνη. Αν οι Ισραηλινοί τον εγκατέλειπαν, θα είχαμε την εξαφάνιση του κράτους τους και τη νίκη των τρομοκρατών.